اثر دو گونه قارچ میکوریزا (glomus mosseae , glomus interaradices) بر خصوصیات کمی و کیفی شمعدانی معطر (pelargonium graveolens l.) تحت تنش شوری

به منظور بررسی اثر دو گونه قارچ میکوریزا در کاهش خسارت شوری، آزمایشی گلدانی در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، بر روی گیاه شمعدانی معطر در سال 1393 انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر اساس طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل بستر کاشت در چهار سطح (خاک شاهد استریل و غیراستریل، بستر استریل حاوی قارچ glomus mosseae و قارچ glomus intraradices) و فاکتور دوم شامل شوری کلریدسدیم در سه سطح (0، 30 و 60 میلی مولار) بود. بعد از استقرار گیاهان اعمال تیمار های شوری شروع و به فاصله هر سه روز یک بار انجام گرفت. نتایج نشان داد با افزایش میزان شوری ویژگی های رشدی گیاه مانند ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد شاخه جانبی، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک گیاه و عملکرد اسانس کاهش ولی میزان اسانس افزایش یافت. تلقیح با هر دو گونه قارچ میکوریزا سبب افزایش رشد، عملکرد پیکر رویشی، میزان و عملکرد اسانس در شرایط شوری شد، به طوری که در شوری 60 میلی مولار قارچ های g. mosseae و g. intraradices به ترتیب باعث افزایش 9/41 و 8/56 درصد عملکرد اسانس در مقایسه با شاهد شدند. همچنین افزایش شوری باعث کاهش محتوای نسبی آب، میزان کلروفیل، کاروتنوئید و افزایش نشت الکترولیت، مالون دی آلدئید، پرولین و افزایش فعالیت آنزیمی شد. هم شوری و هم قارچ میکوریزا باعث کاهش تراکم روزنه ای شدند. همچنین با افزایش میزان شوری اندازه سلول های محافظ روزنه کاهش یافت و تلقیح با قارچ های میکوریزا باعث افزایش اندازه سلول های روزنه شد. کاربرد قارچ g. mosseae و g. intraradices به طور موثری توانستند باعث کاهش مالون دی آلدئید و نشت الکترولیت و افزایش فعالیت های آنزیمی، تجمع پرولین و رنگیزه های فتوسنتزی و میزان فسفر برگ شدند. براساس نتایج و با توجه به سازگاری میکوریزا با محیط زیست، استفاده از قارچ های مذکور برای کاهش اثرات مخرب شوری در شمعدانی قابل توصیه است. کلمات کلیدی: اسانس، تنش شوری، شمعدانی معطر، قارچ میکوریزا، کلرید سدیم